Τα παιδιά έρχονται στην Α΄ τάξη του Δημοτικού με εμπειρίες, γνώσεις και απόψεις γύρω από το γραπτό λόγο. Αν και υπάρχουν διαφορές στο βαθμό άμεσης έκθεσης σε έντυπο υλικό, γνωρίζουν ήδη ότι ορισμένες λέξεις που βρίσκονται γραμμένες στο άμεσο περιβάλλον τους φέρουν νόημα και στην πλειονότητά τους τις αναγνωρίζουν.
Πρώτη Ανάγνωση:
Αναμφίβολα η ανάγνωση αποτελεί αυτή την περίοδο τη δυσκολότερη δραστηριότητα με την οποία έρχεται αντιμέτωπο το παιδί. Η μέθοδος που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια είναι μια ανάμειξη της ολικής και της φωνητικής μεθόδου.
Η μέθοδος αυτή βασίζεται στο μοντέλο « ολότητα – απομόνωση-ανάλυση –σύνθεση». Αυτό γιατί το παιδί αντιλαμβάνεται καλύτερα το όλο (πρόταση, κείμενο) και αργότερα το μερικό (λέξη-γράμμα).
Ακολουθούμε λοιπόν την πιο κάτω πορεία:
1. Η πρόταση ως ολότητα
Αρχικά, δίνεται στα παιδιά ένα ερέθισμα ( αφόρμηση μέσα από εικόνα) για να τα βοηθήσει στην παραγωγή προφορικού λόγου. Το υλικό που δίνεται στα παιδιά πηγάζει μέσα από την ενότητα «Σχολείο». Για κάθε μια από τις προτάσεις, δίνεται συγκεκριμένη κάθε φορά εικόνα. Τα παιδιά μέσα από συζήτηση καταλήγουν στη ζητούμενη πρόταση. Η πρόταση διαβάζεται σε συνεχή λόγο και επαναλαμβάνεται πολλές φορές από τα παιδιά.
Στο διάστημα αυτό τα παιδιά μαθαίνουν τη φωνή και τη γραφή όλων των φωνηέντων τα οποία εντοπίζονται μέσα από τις προτάσεις. Ακόμα γνωρίζουν την ύπαρξη μικρών και κεφαλαίων γραμμάτων.
2. Γράμματα-Κατασκευή λέξης και πρότασης
Στο στάδιο αυτό τα παιδιά μαθαίνουν τη φωνή και τη γραφή των συμφώνων τα οποία εντοπίζονται μέσα από μικρό κείμενο. Σε κάθε κείμενο εντοπίζεται ένα σύμφωνο. Γίνεται προσπάθεια ώστε τα κείμενα να περιλαμβάνουν μόνο λέξεις που αποτελούνται από συνδυασμούς γνωστών γραμμάτων. Έτσι γίνεται επαναφορά, αφομοίωση και εμπέδωση των ήδη διδαχθέντων γραμμάτων και τα παιδιά μπαίνουν στη διαδικασία ανάγνωσης. Σε αυτή τη φάση επιμένουμε το παιδί να δείχνει με το δάχτυλό του ακριβώς στο σημείο που διαβάζει.
Αφού τα παιδιά γνωρίσουν τη φωνή και τη γραφή ενός συμφώνου, στη συνέχεια προσπαθούν να το διαβάσουν σε συνδυασμό με τα ήδη γνωστά τους γράμματα. Αν δηλαδή έχουν διδαχθεί τα σύμφωνα μ και λ τους δίνονται να διαβάσουν λέξεις όπως μήλο, μέλι, μαμά. Στο στάδιο αυτό καλούμε τα παιδιά να συλλαβίσουν πρώτα από μέσα τους τη λέξη και μετά να την πουν δυνατά. (ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ ΠΑΝΩ Σ΄ ΑΥΤΟ)
Παράλληλα με τα κείμενα δίνονται συμπληρωματικά φυλλάδια εκμάθησης των γραμμάτων. Εδώ γίνονται κάποιες ασκήσεις συλλαβισμού ώστε το παιδί να διακρίνει όλους τους συνδυασμούς του συμφώνου με τα φωνήεντα αλλά και να εμπεδώσει τη σειρά με την οποία διαβάζονται τα γράμματα( π.χ. τη διαφορά του μο από το ομ).
Επίσης διδάσκονται ο τονισμός και τα σημεία στίξης.
Γλωσσικές δραστηριότητες στην οικογένεια:
· Κάνοντας περίπατο ζητήστε από τα παιδιά να υποθέσουν και να ερμηνεύσουν το περιεχόμενο πινακίδων στους δρόμους.
· Ξεφυλλίστε μαζί με τα παιδιά περιοδικά και εφημερίδες, άστε τα παιδιά να κάνουν υποθέσεις για το περιεχόμενο και διαβάστε μαζί τίτλους και λεζάντες.
· Ασχοληθείτε από κοινού με απλά κείμενα της καθημερινότητας πχ. λογαριασμούς , λίστες για ψώνια, τηλεφωνικό κατάλογο, προσκλήσεις, συσκευασίες τροφίμων κα.
· Πηγαίνετε μαζί για ψώνια και βάλτε τα να παρατηρήσουν τα κείμενα στις συσκευασίες και να υποθέσουν το περιεχόμενό τους. Δώστε τους τη λίστα και άστε τα να εντοπίσουν τα προϊόντα που θα αγοράσετε.
· Πραγματοποιήστε μαζί τους απλές συνταγές: Άστε να διαβάσουν τις οδηγίες δείχνοντας πάντα το κείμενο με το χέρι.
· Διαβάστε μαζί τους οδηγίες χρήσης παιχνιδιών και αντικειμένων.
· Γράψετε με τα παιδιά προσκλήσεις για τα γενέθλιά τους αφού συζητήσετε ποια είναι τα κυριότερα στοιχεία για την πρόσκληση ( αποστολέας, παραλήπτης, ώρα, μέρος)
· Ζητήστε από τα παιδιά να σας διαβάσουν κάτι που έγραψαν στο σχολείο και ακούστε τα με προσοχή.
· Παίξτε με τη γραμματοθήκη σχηματίζοντας με τα παιδιά διάφορες λέξεις.
